Historia Cmentarza

Ze względu na rychłe wyczerpanie się miejsc pochówku na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. B.Limanowskiego wynikła potrzeba wyznaczenia nowego miejsca pochówków dla miasta Radomia. Pod uwagę brano różne miejsca lokalizacji. Wybrano teren koło wsi Firlej najlepiej przygotowany pod względem infrastruktury, bez dodatkowych kosztów na procedury wywłaszczeniowe, otoczenie mauzoleum na Firleju, upamiętniające rozstrzelanie tysięcy mieszkańców Radomia i okolic w okresie hitlerowskiej okupacji 1940 – 1945 roku („Miejsce Pamięci Narodowej”). Pierwotny teren obejmował ponad 25 ha. Teren piaszczysty z młodym lasem sosnowym, mniejsza ilość świerków i brzóz, większość posadzona po II wojnie światowej. Projekt nowego miejsca pochówków powstał w latach 60 ubiegłego wieku. Powiatowa Rada Narodowa wtedy zatwierdziła lokalizacje i projekt. Pierwszy pochówek na Cmentarzu Komunalnym na Firleju odbył się 24.XII.1975 roku. Autorem projektu nowego cmentarza był mgr inż. arch. Ryszard Rodak. Projekt obejmował podział terenu osią głównego wejścia i układem prostopadłych do niej alejek, kwatery w kształcie trapezów. Wydzielono kwaterę zasłużonych dla PRL, którą później zagospodarowano do bieżących pochówków. Administrowanie nekropolią powierzono Rejonowemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej w Radomiu. W 1980 roku zarządzanie cmentarzem przejął Zakład Usług Komunalnych. Oprócz zabezpieczenia miejsc grzebalnych rozpoczęto budowę – na środku nekropoli – kompleksu budowlanego obejmującego : pomieszczeń dla ceremonii pogrzebowych, chłodni, pomieszczeń pomocniczych i zaplecza oraz kaplicy wielowyznaniowej. Wybudowano tylko część budowli obejmującą chłodnię, tymczasowe pomieszczenie eksponowania zwłok, zaplecze oraz zarys fundamentów pod kaplicę (stan na grudzień 2010 r.). W 1984 roku wieś Firlej wraz z cmentarzem znalazła się w granicach administracyjnych Radomia – adres Cmentarz Komunalny w Radomiu ul. Ofiar Firleja 45.

W grudniu 1992 roku na mocy Uchwały Rady Miejskiej w Radomiu z dniem 01.01.1993 roku został zakładem budżetowym Cmentarz Komunalny w Radomiu, dyrektorem został mgr inż. Jan Maciaszek. Określono statut, regulamin cmentarza, regulamin i schemat organizacyjny. Cmentarzem kieruje dyrektor powoływany

i odwoływany przez Prezydenta Miasta Radomia. Każdy rok przynosił zauważalne zmiany w wyglądzie nekropolii i jej wyposażeniu w niezbędną dla tego rodzaju obiektów infrastrukturę. Nasadzono między innymi: tuje krzaczaste i drzewiaste, parkowe klony niskopienne, berberysy, jałowce itp.

Do momentu przeobrażeń ustrojowych na grobach pochowanych dominowało lastrykoi beton, natomiast od początku lat dziewięćdziesiątych zaczęły pojawiać się nagrobki z kamienia z całego świata i w początkach obecnego wieku stanowią przewagę wraz z różnymi formami betonowych kostek, obrzeży. Przy bramie głównej od ul. Ofiar Firleja znajduje się budynek administracyjny, szalet oraz budynek produkcyjny na potrzeby cmentarza (produkcję zamknięto 01.01.2009 r.). W 2001 roku decyzją Prezydenta Miasta zatwierdzony został projekt rozbudowy cmentarza w kierunku północno-wschodnim.

I- etap rozbudowy – ok. 5 ha, II – etap ok. 8,5 ha i III – etap – ok. 6 ha. W roku 2007 rozpoczęto budowę bramy wjazdowej, portierni z szaletami oraz parkingu na ok. 400 pojazdów samochodowych od ul. W.Witosa. Tę inwestycję ukończono i oddano do użytku na 01.11.2008 roku. Uruchomienie drugiego wejścia usprawniło procedury pochówków. Cmentarz został podzielony na część północną z wejściem od ul. W. Witosa oraz część południową z wejściem od ul. Ofiar Firleja.

Na grudzień 2010 roku I – etap jest ukończony i powierzchnia cmentarza wynosi ok. 27 ha. Pochowanych jest ok. 31 tys. osób. Docelowo powierzchnia ma wynosić ok. 45,5 ha,

102 kwatery grzebalne. Powierzchnia ta spowoduje, że radomska nekropolia będzie jedną z największych w Polsce – trzecia pod względem powierzchni.

W roku 2011 rozpoczęto II – etap rozbudowy Cmentarza Komunalnego w Radomiu (kwatery L-1, L-2, L-3, L-4). Powierzchnia zwiększona została o ok. 1.6 ha. Na początku 2012 roku powierzchnia całości wynosiła ok. 28,6 ha. W roku 2014 jesenią wykonano termomodernizację budynku administracynego. Docieplono sciany zewnętrzne, podniesiono estetykę wyglądu budynku, zmieniono kolorystykę ścian oraz wejścia do kancelarii cmentarza.

W roku 2015 nastąpi dalsze pozyskanie terenu (kwatery L-5, L-6, L-7, L-8, L-9) o powirzchnię ok. 2 ha (kontynuacja II etapu rozbudowy), co do około 30,6 ha.

Rok 2016 to dwie duże inwestycje.

Pierwsza to ułożenie światłowodu przez cały cmentarz od ul. W.Witosa do budynku administracyjnego przy ul. Ofiar Firleja, zamontowanie 7 szt. słupów oświetleniowych (od nich będzie można poprowadzić dalsze oświetlenie terenu cmentarza) oraz zamontowanie 6 sztuk kamer przy bramach wjazdowo-wejściowych (ul. W.Witosa – 2 szt.; ul. Ofiar Firleja – 4 szt.)

Druga to inwentaryzacja cmentarza, 2 infokioski z wyszukiwarką grobów oraz montaż 3 tablic informacyjnych. Infokioski zostały połączone światłowodem – infokiosk przy wejściu od ul. W.Witosa z infokioskiem przy ul. Ofiar Firleja. Usprawniło to możliwości znalezienia danego grobu lub osoby pochowanej na terenie cmentarza oraz możliwości dojścia do grobu.

Pod koniec 2016 roku na terenie Cmentarza Komunalnego znajdowało się ok. 27.800 grobów oraz było pochowanych ok. 37.700 osób.

W dniu 23.10.2017 r. ogłoszono wynik konkursu na projekt zespołu kolumbariów. Firma BDR Architekci z Warszawy wygrała konkurs na koncepcję architektoniczno-urbanistyczną zespołu kolumbariów na cmentarzu komunalnym. Zespół kolumbariów na ok. 2 tyś. nisz ma powstać na terenie o pow. 4 tyś. metrów kwadratowych w centralnej części cmentarza przy domu przedpogrzebowym.

Jan Maciaszek

Opracowano na podstawie:

„Nekropolie Radomia” – wyd. SKRZCK-2008 r.
Dokumenty Cmentarza Komunalnego.

Niektóre znane osoby spoczywające na Cmentarzu Komunalnym

Honorowi obywatele miasta:

Legendarny sportowiec Antoni Czortek – kw. D-5
Twórca Polskiej Szkoły Bioelektroniki prof. Włodzimierz Sedlak – kw. K-1

Dziennikarze:
Jerzy Busza – kw. E-6
Grzegorz Jesionek – kw. E-3
Witold Matłok – kw. G-1
Paweł Stus – kw. E-5

Dyrektorzy radomskich firm, inżynierowie:
Stanisław Brix – kw. D-13
Andrzej Foremniak – kw. E-5
Andrzej Korbecki – kw E-5
Artur Michał Lipiński – kw. D-1
Bohdan Motyl – kw. J-13
Jerzy Piątek – kw. E-1
Jan Reszczyk kw. E-2C
Tadeusz tomal – kw. D-12
Maciej Turno – kw. C-2
Jerzy Wypyski – kw. D-11

Historycy, nauczyciele akademiccy:
Zbigniew Dudkowiak – kw. G-1
Eugeniusz Krawczyk – kw. E-6
Adam Penkalla – kw. J-4
Tadeusz Romanowski – kw. D-12
Andrzej Wąsowski – kw. B-3/2

Księża:
Zdzisław Domagała Kw. E-2B
Tadeusz Ofiara – kw. K-1
Jezuici (grób zbiorowy) – kw. K-1
Pallotyni (grób zbiorowy) – kw. C-8

Lekarze:
Zbigniew Golba – kw. C-2
Maria Golka – kw. D-3
Karol Jankowski – kw. D-14
Bogdan Kowal – kw. E-2B
Zdzisława i Jan Kowalewscy – kw. C-2
Zdzisław Nita – kw. C-2
Zacheusz Pawlak – kw. D-1
Alicja Polkowska – kw. C-8

Nauczyciele, dyrektorzy szkół:
Bożena Batkowska – kw. J-8
Zenon Broda – kw. C-8
Helena Bronik – kw. E-2
Władysław Ciurlik – kw.E-4
Bronisław Czaban – kw. D-7
Andrzej Domagała – kw. J-2
Maria Dźwiarek – kw. D-12
Helmut Golcz – kw. E-1
Marian Gołębiowski – kw. E-2C
Jan Gruszka – kw. J-5
Mieczysław Janik – kw. G-1
Anna Jaworska – kw. C-9
Jan Kleczaj – kw. J-5
Maria Papiz – kw. C-2
Kazimierz Potkański – kw. D-16
Maria Rachwał – kw. E-5
Maria Różniatowska – kw. C-5
Stanisław Szwabowicz – kw. D-11
Józef Tuzimek – kw. D-6
Jerzy Zygocki – kw. D-1

Pracownicy administracji państwowej:
Henryk Jażdżyk – kw. D-7
Eugeniusz Jędrzejewski – kw. C-8

Prawnicy:
Aleksander Czaplicki – kw. C-5
Włodzimierz Czyhin – kw. D-12
Jan Chudzio – kw. J-10
Czesław Kropornicki – kw. D-12
Stefan Nadera – kw. E-2
Aleksander Noll – kw. C-2

Regionaliści, działacze społeczni:
Aleksandra Adamczyk – kw. E-2
Janina Czykun – kw. D-10
Aleksander Hall – kw. D-7

Sportowcy:
Mikołaj Fomin – kw. C-2
Bolesław Kulgawczyk – kw. D-1
Józef Trześniewski – kw. D-4

Twórcy, pracownicy kultury:
Władysław Gubała – kw. B-1
Bronisław i Alicja Grzywowie – kw. C-2
Edward Kiełtyga – kw. D-8
Elżbieta Kościelniak – kw. C-9
Władysław Misiewicz kw. D-13

Wojskowi, uczestnicy walk w obronie Ojczyzny, więźniowie obozów koncentracyjnych:
Katastrofa w Smoleńsku kapitan Artur
Ziętek – kw. E-4
Bronisław Buczyński – kw. E-1
Zdzisław Florczak – kw. E-1
Mieczysław Garwoliński – kw. E-1
Marian Lipczyński – kw.E-1
Roman Nogacki – kw. D-10
Tomasz Pajórek – kw. E-1
Stanisław Rządowski – kw. E-1
Jan Staśkiewicz – kw. C-5
Feliks Szymański – kw. C-2
Krystyna Wojtyga – kw. E-1